Dược sĩ Mai Giang
Chất chống oxy hóa là gì? Tại sao những chất chống oxy hóa lại có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa khối u, hạn chế ung thư. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích liên quan đến vấn đề này.
Các gốc tự do là gì và chúng có vai trò gì trong việc hình thành khối u bướu trong cơ thể?
Gốc tự do được định nghĩa là một phân tử có chứa các electron đơn lẻ. Chúng cần một electron khác kết hợp thì mới không gây độc cho cơ thể. Gốc tự do xuất hiện là kết quả của sự mất cân bằng các phản ứng oxy hóa khử hay mất cân bằng trong hệ thống phòng chống oxy hóa của cơ thể.
Các gốc tự do được hình thành tự nhiên trong cơ thể và được trung hòa bởi các chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, ở nồng độ cao, các gốc tự do có thể gây nguy hiểm và làm hỏng tất cả những thành phần chính của tế bào, bao gồm DNA, protein và màng tế bào.
Nồng độ các gốc tự do cao bất thường có thể được gây ra bởi quá trình tiếp xúc với bức xạ ion hóa và các độc tố môi trường khác. Khi nguyên tử (hoặc phân tử) trong tế bào tiếp xúc với tác nhân oxy hóa thì một electron có thể bị mất, dẫn đến sự hình thành gốc tự do. Việc sản xuất các gốc tự do ở mức độ cao bất thường là cơ chế mà bức xạ ion hóa giết chết các tế bào lành, gây hại cho cơ thể.
Ngoài ra, một số yếu tố như ô nhiễm môi trường, khói thuốc lá, kim loại nặng và khí quyển oxy cao, có thể kích thích cơ thể tạo ra nhiều gốc tự do hơn.
Các gốc tự do chứa oxy nguyên tố là loại gốc tự do phổ biến nhất. Nghiên cứu cho thấy những gốc tự do có thể là trung gian khởi phát và phát triển u bướu thông qua việc gây tổn thương và ngăn chặn các tín hiệu oxy hóa khử của tế bào. Các quá trình oxy hóa có tác động trực tiếp đến sự thay đổi gen và tăng sinh tế bào thông qua việc kích hoạt quá trình phiên mã của ADN, là nguyên nhân phát triển của các tế bào u, nguy hiểm hơn là những tế bào ung thư.
Chất chống oxy hóa là gì?
Chất chống oxy hóa là một thuật ngữ được nhắc đến rất nhiều, mặc dù hầu hết mọi người không hoàn toàn hiểu ý nghĩa của nó. Mọi người biết những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể, có thể chăm sóc da, ngăn ngừa lão hóa, giữ cho làn da luôn khỏe mạnh và tránh những dấu hiệu của tuổi già. Mọi người biết chúng ta cần những chất chống oxy hóa, có thể ngăn ngừa bệnh tật. Nhưng tại sao? Các hợp chất này thực tế là gì và tại sao mọi người lại luôn quan tâm như vậy?
Như đã nói ở trên, gốc tự do là những phân tử có chứa electron đơn lẻ. Chúng cần một electron khác kết hợp thì mới không gây độc cho cơ thể. Vì vậy, chất chống oxy hóa chính là những chất thực hiện quá trình này, chúng tương tác và trung hòa với các gốc tự do, ngăn ngừa tổn thương tế bào trong cơ thể.
Bình thường, cơ thể có cơ chế tạo ra một số chất chống oxy hóa để trung hòa các gốc tự do. Những chất chống oxy hóa này được gọi là chất chống oxy hóa nội sinh. Tuy nhiên, lượng chất chống oxy hóa nội sinh là rất thấp, cơ thể phụ thuộc phần lớn vào những nguồn bên ngoài (chất chống oxy hóa ngoại sinh), chủ yếu là chế độ ăn uống. Những chất chống oxy hóa ngoại sinh này thường được gọi là chất chống oxy hóa tự nhiên. Trái cây, ngũ cốc, rau là những nguồn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
Một số chất chống oxy hóa có tác dụng tốt thường được cung cấp qua chế độ ăn uống hàng ngày như beta-carotene, lycopene, vitamin A,C, E. Đặc biệt, thành phần khoáng chất selenium thường được cho là một chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống có thể ngăn ngừa nhiều bệnh tật.
Bổ sung chất chống oxy hóa có thể giúp chống viêm, giảm u bướu và chống ung thư?
Trong nhiều nghiên cứu, cả phòng thí nghiệm và trên động vật, nồng độ của những chất chống oxy hóa ngoại sinh tăng lên có thể ngăn ngừa các rối loạn tổn thương, đặc biệt là những rối loạn liên quan đến sự phát triển của u bướu. Do đó, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu xem việc bổ sung chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống có thể giúp giảm nguy cơ phát triển hoặc tử vong do những bệnh lý u bướu, ung thư ở người hay không?
Và kết quả cho thấy rằng, lượng chất chống oxy hóa trong cơ thể tăng lên sẽ ngăn ngừa quá trình oxy hóa, làm giảm nồng độ các gốc tự do trong cơ thể, hạn chế sự tổn thương các tế bào lành, giúp cho cơ thể có những cải thiện đáng kể về sức khỏe. Ngoài ra, cung cấp những chất chống oxy hóa có thể mang lại nhiều tác dụng khác như làm sáng da, chống lão hóa, giảm quá trình viêm nhiễm, bảo vệ tim mạch và não bộ, hỗ trợ khả năng sinh sản.
Vậy những người đã được chẩn đoán là mắc những bệnh lý u bướu và ung thư thì có nên bổ sung chất chống oxy hóa?
Một số nghiên cứu trên bệnh nhân mắc các bệnh lý u bướu và ung thư đã chỉ ra rằng, bổ sung những chất chống oxy hóa trong quá trình có thể giảm bớt độc tính của những phương pháp điều trị khác như hóa trị, xạ trị và phẫu thuật. Ngoài ra, việc bổ sung này có thể ngăn ngừa quá trình oxy hóa trong cơ thể, kiểm soát quá trình các gốc tự do tiếp tục làm tổn thương các tế bào lành, hạn chế khối u phát triển ồ ạt.
